Jest wiele wspaniałych narzędzi, które pomagają ludziom odnaleźć siebie i swój wewnętrzny stan szczęścia, bo właśnie szczęście jest tym stanem, którego pragniemy wszyscy. Na mojej drodze powrotu do zdrowia skorzystałam z wielu różnych narzędzi, jednak najskuteczniejszymi okazała się Ajurweda i joga śmiechu. Zanim je poznałam moje życie i zdrowie były niestabilne i przypominały jazdę kolejką rollercoaster, co przejawiało się rzutami autoagresywnej choroby moich jelit. Praktyka jogi śmiechu i Ajurwedy spowodowały, że przesiadłam się do bezpiecznego pociągu z malowniczymi widokami, z którego w każdej chwili mogę wysiąść, aby zrobić sobie przerwę.

Jako uczestniczka Szkoły Ajurwedy drugiego stopnia w Agni Ajurweda, postanowiłam połączyć te dwie dziedziny ze sobą i zbadać w praktyce to, w jaki sposób można balansować trzy ajurwedyjskie dosze za pomocą jogi śmiechu. Ajurweda rozróżnia trzy dosze, które wynikają  z konkretnych połączeń pięciu żywiołów. Najlżejszą doszą jest dosza Vata, która jest połączeniem żywiołu eter i powietrza. Kolejna dosza Pitta, to ogień i woda. Trzecia, najcięższa z dosz Kapha, łączy w sobie żywioł ziemi i wody. W poniższym artykule przedstawię m.in. wyniki ankiety, którą przeprowadziłam podczas trzydniowego wyzwania z jogą śmiechu we współpracy z Agni Ajurweda. Każde spotkanie w ramach wyzwania mało na celu zbalansowanie jedną w trzech dosz.

Tłumienie odruchów – przyczyną chorób

Ajurweda mówi, że jedną z przyczyn powstawania chorób jest tłumienie naszych naturalnych odruchów takich jak odbijanie, kichanie, wydalanie, wymiotowanie czy ziewanie. Do takich odruchów należy również śmiech. Co ciekawe, z ankiety przeprowadzonej w ramach wyzwania z jogą śmiechu wynika, że niecałe 40% uczestników zauważa u siebie tłumienie swojego śmiechu. Przyczyn tego zachowania jest wiele, jednak większość dotyczy błędnych przekonań na temat śmiechu. Uczestnicy wymieniają strach przed ośmieszeniem, wygłupieniem, oceną innych, czy też wstyd z powodu tego jak brzmi ich śmiech. Ankietowani często wspominają też, że jako dzieci słyszeli, aby być poważnym, co było utożsamiane z prawidłowym i pożądanym zachowaniem przez rodziców i dorosłych. Blokada śmiechu jest też kojarzona przez uczestników wyzwania z blokowaniem wyrażania swoich emocji.

Ponad połowa ankietowanych zauważyła u siebie większą łatwość i otwartość na spontaniczny śmiech po zakończeniu trzydniowego wyzwania z jogą śmiechu. To bardzo obiecująca wiadomość dla osób, które szukają prostego sposobu na częstsze doświadczanie tych jakości w swoim życiu.

Tłumienie naszych naturalnych odruchów to nic innego jak tłumienie ruchu Vaty w naszym ciele. Vata jest połączeniem powietrza i eteru, a jej funkcją w naszym ciele jest ruch. Istnieje wiele procesów fizjologicznych i psychicznych, którymi zarządza Vata i jej ruch, jednak w tym miejscu skupię się na jednej konkretnej subdoszy Vaty – Udana Vata.

Udana Vata – komunikacja i pewność siebie

Udana Vata odpowiada za ruch energii w górę oraz z wnętrza na zewnątrz, a jej główna siedziba jest zlokalizowana w górnej części ciała, obejmując przeponę, klatkę piersiową, gardło i głowę. Jest odpowiedzialna za oddech, komunikację, wyrażanie myśli i emocji. Ułatwia artykulację i komunikację werbalną. Udana Vata jest związana z energią, która daje siłę do działania, determinację i motywację. To energia, która wznosi umysł w górę, rozwija nasze wyższe wartości i buduje siłę charakteru. Jest to także ta energia, która podtrzymuje nasze ciała w postawie pionowej, co kojarzone jest z wyrazem naszej pewności siebie.

Praktyka jogi śmiechu angażuje głównie pracę naszej górnej części ciała udrażniając przepływ Udana Vaty. Według przeprowadzonej ankiety podczas wyzwania z jogą śmiechu, ponad 30% uczestników stwierdziło, że udało im się rozpuścić blokadę tłumiącą ich spontaniczny śmiech po zaledwie trzech spotkaniach. Ponad 80% badanych zauważyło u siebie pozytywny wpływ praktyki na ich poziom entuzjazmu i motywację do działania. Prawie 60% uczestników zaobserwowało poprawę w komunikowaniu i wyrażaniu siebie.

Czym jest joga śmiechu?

To jest dobry moment na to, aby napisać kilka słów o tym, czym jest właściwie joga śmiechu. Twórcą jogi śmiechu jest doktor Madan Kataria, który połączył ćwiczenia oddechowe z ćwiczeniami animacyjnymi, które mają na celu pomóc się roześmiać, oraz praktyką świadomego relaksu pod koniec praktyki, czyli medytacją. Z moich obserwacji podczas prowadzenia zajęć jogi śmiechu wynika, że o ile ćwiczenia oddechowe i świadomy relaks to praktyka, z którą większość uczestników nie ma problemu, o tyle sam śmiech jest najtrudniejszym zadaniem. W naszych umysłach pracuje mnóstwo przekonań, które nie pozwalają się nam spontanicznie śmiać. Bardzo często pierwsze sesje jogi śmiechu są trudne i pojawia się odczucie sztuczności, a nawet wymuszania tego odruchu. Na całe szczęście można w bardzo łatwy sposób oszukać nasz umysł. Wystarczy, że będziemy podczas praktyki powtarzać sylaby HA, HE, HI, HO, a nasz umysł już myśli, że się śmiejemy. Kiedy umysł myśli, że się śmiejemy, uruchamia produkcję endorfin, hormonów szczęścia, a te z kolei wpływają na poprawę naszego nastroju, rozluźniają nas i z czasem pomagają nam wejść w spontaniczny śmiech.

Tutaj przeczytasz i posłuchasz więcej o jodze śmiechu (klik)

Podczas trzydniowego wyzwania z jogą śmiechu, zastosowałam osobne ćwiczenia mające balansować każdą z trzech ajurwedyjskich dosz.

Joga śmiechu dla balansowania dosz

Dosza Vata, połączenie eteru i powietrza, to dosza, która najszybciej wyprowadza się z równowagi, a to wyraża się m.in. poprzez brak koncentracji, chaotyczny sposób życia, zmienność nastroju i odczucie oderwania się od ziemi, co powoduje zaburzone poczucie bezpieczeństwa. Główną intencją podczas praktyki jogi śmiechu dla Vaty było uziemienie, odczuwanie ciała i rozbudzenie poczucia bezpieczeństwa. Rozbiegana Vata potrzebuje się zatrzymać, a już sama praktyka jogi śmiechu, która jest skierowana na odczuwanie i obserwację ciała, daje na to przestrzeń. Podczas praktyki dla Vaty skupiłam się na rytmicznych ćwiczeniach, które wprowadzają rytm zaburzonej chaotycznej Vacie. Zastosowałam również ćwiczenie masażu ciała z zamkniętymi oczami, aby sprowadzić rozbiegany umysł Vaty do ciała. Dodatkowo ćwiczenia oddechowe i końcowa medytacja wspierały układ nerwowy pobudzonej Vaty, wprowadzając go w tryb regeneracji. Dla Vaty, która uwielbia dobrze się bawić w towarzystwie, praktyka jogi śmiechu to dwie pieczenie na jednym ruszcie.

Dosza Pitta, to połączenie żywiołu ognia z wodą. Pitta ma tendencję do sztywnego podejścia do życia, ponieważ jej perfekcjonizm i wysokie ambicje wpędzają ją w zadaniowe życie. Pitta lubi planować i organizować swój dzień, tak aby wycisnąć z niego jak najwięcej. Kiedy Pitta się przepracowuje i patrzy na świat głównie poprzez analityczny umysł, może dojść do jej przegrzania, a nawet wypalenia. Taka przegrzana Pitta często zapomina czym jest spontaniczność i dystans w życiu. Głównymi intencjami podczas praktyki jogi śmiechu dla Pitty było odczucie luzu w ciele i umyśle, dystans do siebie i świata, odczucie miękkości, delikatności i czułości do siebie oraz otwarcie serca na doświadczanie życia. Czułym zmysłem Pitty jest wzrok, dlatego podczas ćwiczeń zastosowałam ćwiczenia mające na celu wyobrażanie sobie kolorów. Podczas ćwiczeń oddechowych skupiałam uwagę uczestników na długi wydech, który ma działanie schładzające. Zastosowałam również ćwiczenie mające na celu otwarcie serca za pomocą śmiechu. Z własnego doświadczenia rasowej Pitty, wiem jak potężne działanie ma praktyka jogi śmiechu, która bardzo szybko rozbraja mój sztywny pancerz i pozwala mi przywrócić stan beztroskiego dziecka. Ta lekkość oraz dystans do siebie i świata jest natychmiastową ulgą dla zapracowanej Pitty.

Dosza Kapha to najcięższa z dosz, która powstaje z połączenia  żywiołu ziemi i wody. Jest to dosza, która ma najmniejszy problem z uziemieniem, jednak jej słabym punktem jest tendencja do odczucia ciężkości, przytłaczającej rutyny, zastoju i marazmu. Kapha może mieć też problem z odczuciem zimna w ciele. Głównymi intencjami podczas praktyki jogi śmiechu dla Kaphy był ruch, rozgrzanie ciała oraz odczucie lekkości i świeżości w ciele i umyśle. Podczas sesji zastosowałam ćwiczenia angażujące całe ciało w dynamiczny ruch. Już same ćwiczenia oddechowe potrafią przywrócić Kaphie energię do życia, a kiedy ćwiczenia oddechowe połączymy z zaskakującymi dla Kaphy odgłosami zwierząt, jej ciężar umysłowy rozprasza się bardzo szybko. Podczas sesji dla Kaphy zastosowałam również mocny masaż ciała za pomocą oklepywania, aby wprawić układ krwionośny i limfatyczny w ruch.

Joga śmiechu równoważąca Pranę, Tedżas i Ojas

Kolejnym celem ankiet było zbadanie wpływu jogi śmiechu na jakości samopoczucia związane z ajurwedyjską Praną, Tedżasem i Ojasem.

Prana to siła życiowa, która odpowiada za samouzdrawianie, daje inspirację, pozytywne myślenie i nastawienie. Jej źródłem jest przede wszystkim oddech, przebywanie na świeżym powietrzu na łonie natury oraz ćwiczenia oddechowe. Prana podąża za naszą uwagą. Ajurweda mówi, że oddajesz pranę temu na czym się skupiasz, zasilając energią to o czym myślisz.

W ankiecie badałam wpływ jogi śmiechu na objawy niedoboru Prany takie jak: zaburzona koordynacja ruchowa, problemy z koncentracją, poczucie osamotnienia, wzmożone odczuwanie stresu, brak entuzjazmu, osłabiona siła życiowa, obniżona kreatywność, utrata motywacji.

Ponad 60% ankietowanych odczuło zmniejszenie odczuwania stresu. Ponad połowa osób zauważyła mniejsze odczucie osamotnienia oraz większy poziom entuzjazmu. Ponad 40% uczestników zadeklarowała wyższy poziom siły życiowej i ponad 30% poczuła poprawę w koncentracji umysłowej.

Tedżas to ogień transformacji na poziomie umysłu. Jest odpowiedzialny za inteligencję i rozumienie świata. Wiąże się z samodyscypliną i jasnością myślenia.

Zaburzenia Tedżasu wyrażają się poprzez nadmierny krytycyzm, skłonność do osądzania innych, skłonność do wybuchów złości i irytowania się, a także brak poczucia sensu i celu w życiu.

Jak wynika z odpowiedzi ankietowanych, aż 85% z nich zaobserwowało u siebie mniejszą skłonność do irytowania się, 35% odczuło mniej wybuchów złości, a ponad 20% osób zauważyło zredukowanie krytycznej postawy do świata.

Ojas według Ajurwedy jest esencją witalności. Odpowiada za naszą odporność fizyczną i psychiczną oraz długowieczność. Zaburzenia Ojasu przejawiają się poprzez lękliwość, tendencję do zmartwień, słabość umysłu, ociążały i mętny umysł oraz niechęć do zmian i rozwoju.

Z przeprowadzonej ankiety dowiadujemy się, że prawie 80% uczestników  trzydniowego wyzwania z jogą śmiechu odczuło zmniejszenie tendencji do zmartwień, ponad 30% zauważyło lżejszy i jaśniejszy umysł, a prawie 30% osób zaobserwowało u siebie mniejszą lękliwość.

Podsumowanie

Zarówno joga śmiechu jak i Ajurweda, mają na celu szeroko pojęty dobrobyt człowieka. Połączenie tych dwóch narzędzi wydaje się być bardzo obiecującym sposobem balansowania ajurwedyjskich dosz oraz przywracaniem naturalnego przepływu energii w ciele. Ajurweda patrzy na człowieka holistycznie dbając jednocześnie o ciało, umysł i duszę człowieka. Joga śmiechu jest skutecznym narzędziem, które jednoczy wszystkie te trzy warstwy istoty ludzkiej. Śmiejąc się i dobrze bawiąc, powracamy do czucia ciała, uwalniamy umysł od zbędnych myśli, które nam nie służą, a także karmimy naszą duszę pozytywną energią. Dzięki harmonizacji ciała, umysłu i duszy przywracamy naszej istocie zdolność do samouzdrawiania.

Pracując na co dzień z osobami starszymi z głęboką demencją starczą oraz osobami niepełnosprawnymi intelektualnie i ruchowo, obserwuję różne zaburzenia dosz u swoich podopiecznych. Dla większości z nich Ajurweda i jej głęboka mądrość jest niedostępna na ten moment. Na szczęście z chęcią korzystają z zajęć jogi śmiechu, która przynosi natychmiastowe rezultaty w postaci uśmiechu, spontanicznego śmiechu, rozbudzonej interakcji pomiędzy uczestnikami, ulgi w ciele i umyśle oraz lepszego samopoczucia.

Na koniec przytoczę jeszcze końcowe wyniki ankiety przeprowadzonej podczas trzydniowego wyzwania z jogą śmiechu, w którym brały udział osoby pełnosprawne w przedziale wiekowym od 25 lat do 65 lat:

• 80% uczestników wyzwania z jogą śmiechu zauważyło przypływ energii i chęć do działania.

• Ponad 60% ankietowanych odczuło pozytywny wpływ terapii śmiechem na jasność i klarowność myślenia.

• Połowa z nich zadeklarowała pozytywny wpływ trzech sesji jogi śmiechu na ich poczucie spełnienia i satysfakcji z życia.

Całość tego artykułu można podsumować jednym bardzo znanym zwrotem, że śmiech to zdrowie!

Zapraszam Cię do dołączenia do mojej grupy na FB JOGA ŚMIECHU Z KAMĄ, aby być na bieżąco z wydarzeniami, które organizuję cyklicznie.